فرهنگ اقتصاد _ چین: در سال ۲۰۲۴ رکورد نصب انرژی بادی و خورشیدی را شکست: بالغ بر ۳۵۷ گیگاوات انرژی پاک نصب کرد که فراتر از اهداف ۲۰۳۰ بود و این هدف را شش سال جلوتر محقق ساخت. طبق گزارش IEA، چین بیش از ۶۰٪ از رشد ظرفیت جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر تا ۲۰۳۰ را تامین خواهد کرد. اروپا (کشورهای برتر): ۱)دانمارک با درصد قابل توجهی از برق تولیدی‌اش از منابع بادی (تا ۵۹.۳٪ در ۲۰۲۴) رکورددار است و نسبت برق پاک به کل تولید برق آن بسیار بالا است. ۲) آلمان در سال ۲۰۲۴ حدود ۵۹.۴٪ از برق خود را از منابع تجدیدپذیر تولید کرد. ۳) هلند، اسپانیا، پرتغال، یونان، ایرلند، بریتانیا نیز از کشورهایی هستند که سهم قابل توجهی از برق خود را از خورشید و باد تولید می‌کنند—برای مثال، دانمارک حدود ۶۷٪، یونان ۴۱.۱٪، هلند ۴۱٪، اسپانیا ۴۰.۵٪ و پرتغال ۳۹.۷٪ . همچنین پرتغال در سال ۲۰۲۴ حدود ۸۷٪ از برق خود را از منابع تجدیدپذیر تولید کرده؛ این کشور در مسیر تقاضای برق بیش از ۹۰٪ در دهه آینده است.
کشورهای با پوشش بالای برق تجدیدپذیر (اکثراً هیدرو و ژئوترمال): مطابق گزارشی از IEA و IRENA، کشورهایی مانند ایسلند، نروژ، پاراگوئه، آلبانی، بوتان، نپال و جمهوری دموکراتیک کنگو بیش از ۹۹.۷٪ انرژی برق خود را از منابع تجدیدپذیر دریافت می‌کنند. برای مثال، بوتان و پاراگوئه تقریباً با ۱۰۰٪ برق هیدرو تولید می‌کنند. برزیل: سهم انرژی خورشیدی و بادی در تولید برق برزیل به ۲۱٪ رسید و این کشور دومین کشور بزرگ در افزودن ظرفیت پاک در سال ۲۰۲۳ بود. هند: در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۲٪ از ظرفیت برق هند از منابع تجدیدپذیر و زیست‌توده بوده که باعث شده هند به چهارمین بازار بزرگ انرژی پاک تبدیل شود. ایتالیا: در نیمه نخست ۲۰۲۴، حدود ۴۳.۸٪ از تقاضای برق این کشور از منابع تجدیدپذیر تأمین شد و در ژوئن تنها ۵۲.۵٪ در یک ماه از این منابع بود، که رکوردی بی‌سابقه است. استرالیا: تا اوایل ۲۰۲۵، حدود ۴۳٪ از برق استرالیا از منابع تجدیدپذیر تولید شد و انتظار می‌رود تا پایان همان سال از ۵۰٪ عبور کند. همچنین در سال ۲۰۲۴، انرژی خورشیدی حدود ۱۹.۶٪ از تولید برق کشور را در اختیار داشته است.
در اینجا مقایسه‌ای از وضعیت انرژی پاک (تجدیدپذیر و کم‌کربن) ایران نسبت به عربستان سعودی، عراق، ترکیه و کره جنوبی ارائه می‌دهم. ایران: در سال ۲۰۲۴، تنها حدود ۰.۵% از برق ایران از منابع خورشیدی و بادی تأمین شده است؛ این در حالی‌ست که سهم منابع کم‌کربن (شامل هیدرو، خورشید، باد، هسته‌ای) در کل تولید برق حدود ۸% بوده است. در سال ۲۰۲۳، سهم باد و خورشید کمی بالاتر بود و به حدود ۰.۶% کل تولید برق رسید. از این سهم، هیدرولیک ۴٪ را تشکیل می‌دهد. در نیمه سال ۲۰۲۴، ظرفیت نصب‌شده انرژی‌های تجدیدپذیر ایران – شامل خورشیدی، بادی، کوچک‌پیک‌آبی و سایر منابع – حدود ۱۲۰۰ مگاوات بوده است. تا پایان فوریه ۲۰۲۵، این ظرفیت به ۱۵۶۲ مگاوات افزایش یافت (تنها حدود ۰.۷% از کل تولید برق)، که سهم غالب آن خورشیدی (~۶۰٪) و بادی (~۲۹٪) است. هدف‌گذاری دولت عبارت است از افزایش سهم منابع تجدیدپذیر به ۵٪ تا پایان دوره فعلی و رسیدن به ۴۸۰۰ مگاوات ظرفیت تا مارس ۲۰۲۵. اما در عملکرد واقعی، در پایان سال مالی گذشته اضافه نصب شده کمتر از ۷۵ مگاوات بوده، یعنی تنها ۳٪ از هدف تعیین‌شده محقق شده است. عربستان سعودی: در پایان سال ۲۰۲۴، عربستان دارای حدود ۴.۳۴ گیگاوات ظرفیت خورشیدی بود و همه برق تقریباً از نفت و گاز تأمین می‌شد. سرمایه‌گذاری ۸.۳ میلیارد دلار برای ساخت پروژه‌های خورشیدی و بادی با هدف افزودن ۱۵ گیگاوات ظرفیت تازه تا سال ۲۰۳۰ با هدف تأمین ۵۰٪ از برق کشور از منابع تجدیدپذیر و رسیدن به خنثی‌سازی کربن (Net Zero) تا سال ۲۰۶۰ از جمله برنامه های کشور عربستان است. عراق: سهم برق تجدیدپذیر (عمدتاً هیدرو) در عراق تنها ۲٪ است. پروژه در دست اقدام: نیروگاه خورشیدی به ظرفیت ۱.۲۵ گیگاوات در منطقه بصره، در همکاری بین QatarEnergy و TotalEnergies، که بین سال‌های ۲۰۲۵–۲۰۲۷ اجرا خواهد شد. ترکیه: در ۲۰۲۴، ترکیه ظرفیت بالایی از انرژی تجدیدپذیر دارد؛ حدود ۵۹٪ از برق اسمی از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود (خورشید، باد، زیست‌توده، هیدرو). ترکیه در رشد ظرفیت بسیار موفق عمل کرده است. وزارت انرژی این کشور برنامه دارد تا ظرفیت انرژی خورشید و باد خود را تا سال ۲۰۳۵ به ۱۲۰ گیگاوات برساند که نیاز به سرمایه‌گذاری حدود ۱۰۸ میلیارد دلار دارد. در برخی روزها، باد به تنهایی تا ۲۵٪ برق کشور را تأمین کرده است. کره جنوبی: تا سال ۲۰۲۲ سهم منابع تجدیدپذیر در برق کره جنوبی حدود ۹٪ بوده است. هدف‌گذاری دولت رسیدن به ۲۰٪ تا ۲۰۳۰ و ۳۵٪ تا ۲۰۴۰ است. پروژه‌ها شامل نصب ۳۱ گیگاوات پنل خورشیدی و ساخت بزرگ‌ترین مزرعه بادی فراساحلی با ظرفیت ۸.۲ گیگاوات هستند.
مقایسه چهار کشور فوق
۱)ایران: سهم فعلی تجدیدپذیر حدود ۰.۵–۰.۷٪ است که بسیار بسیار پایین است. هداف آینده ایران افزایش به حدود ۵٪ تا مارس ۲۰۲۵ می باشد. در حال حاضر ایران پر انرژی های تجدید پذیر با ظرفیت پایین و اهداف پرچالش، رشد می کند. ۲)عربستان سعودی: سهم فعلی تجدیدپذیر بسیار اندک است، لیکن این کشور سرمایه‌گذاری چشمگیر آغاز کرده است و تلاش دارد سهم انرژی های تجدید پذیر خود را تا ۵۰٪ تا ۲۰۳۰ افزایش دهد. ۳) عراق: سهم فعلی تجدیدپذیر این کشور حدود ۲٪ بوده لیکن پروژه‌های جدید در حال ساخت دارد. همچنین عراق سعه تدریجی را در دست اقدام دارد. ۴) ترکیه: ترکیه پیشتاز در منطقه و با رشد سریع با پشتیبانی دولتی بوده و در دوره مورد بحث، سهم فعلی تجدیدپذیر این کشور حدود ۵۹٪ است و در نظر دارد که به ۱۲۰ گیگاوات تا ۲۰۳۵ برسد. ۵) کره جنوبی: این کشور در حال برنامه‌ریزی و توسعه جدی اما عقب‌تر از ترکیه است و سهم فعلی انرژی های تجدیدپذیر آن حدود ۹٪ است، هر چند در تلاش اشت که سهم انرژی های تجدید پذیر خود را ۲۰٪ تا سال۲۰۳۰، و ۳۵٪ تا ۲۰۴۰ برساند.
نتیجه گیری: اگر ملاک رتبه‌بندی را سهم فعلی برق از منابع تجدیدپذیر تا نیمه ۲۰۲۴ بگیریم، ترتیب چهار کشور فوق از بیشترین به کمترین به شکل زیر است: ۱)ترکیه – حدود ۵۹٪، ۲) کره جنوبی – حدود ۹٪، ۳) عراق – حدود ۲٪، ۴) ایران – حدود ۰.۵ تا ۰.۷٪، ۵) عربستان سعودی – بسیار پایین (زیر ۰.۵٪)، می باشد، لیکن اگر ملاک را برنامه‌های توسعه و اهداف آتی بگذاریم، رتبه‌بندی این چهار کشور تغییر می‌کند، چون عربستان با هدف ۵۰٪ تا ۲۰۳۰ از نظر برنامه‌ریزی جلوتر از کره جنوبی و عراق قرار می‌گیرد، ولی در عملکرد فعلی هنوز پایین‌ترین سهم را دارد.
منابع: سایت IEA و IRENA،، EmbervEnergy، فایننشال تایمز و رویترز.
به اشتراک بگذارید:
لینک خبر: