فرهنگ اقتصاد _ به نقل از روابط عمومی شرکت پلیمر آریاساسول، در میانه یکی از دشوارترین دورههای تاریخی صنعت نفت و پتروشیمی ایران، جایی که فشار تحریمها، محدودیتهای تامین تجهیزات و پیچیدگیهای مالی میتوانست هر پروژه بزرگی را متوقف کند، مجتمع پلیمر آریاساسول مسیر دیگری را انتخاب کرده است. مسیری که نام آن توسعه است. در این مجتمع، توسعه برنامهای روزانه و ملموس است که هر روز در سایت صنعتی این شرکت به چشم میآید. طرحهای توسعه آریاساسول، بهویژه پروژه NPEP (پلی اتیلن جدید) طرح افزایش ظرفیت در واحدهای پلیاتیلن سنگین و نیمهسنگین، امروز به یکی از مهمترین محورهای راهبردی شرکت تبدیل شده است. محورهایی که افزایش ظرفیت، بهبود بهرهوری، خلق ارزش افزوده بیشتر برای سهامداران و تثبیت موقعیت آریاساسول بهعنوان یکی از بازیگران پیشرو پتروشیمی ایران را تامین میکنند. در پس این حرکت، ترکیبی از اعتماد سهامداران، اراده مدیرعامل، تمرکز مدیران ارشد و کار شبانهروزی صدها نفر نیروی انسانی قرار دارد. مجموعهای که پروژه را نه تنها یک طرح صنعتی، بلکه مسیری برای خدمت به ایران و حفظ سرمایه مردم میداند. برنامهریزی برای رسیدن به ۷۰ درصد پیشرفت پروژه تا پایان سال و حرکت به سمت راهاندازی در سال آینده، نشان میدهد که آریاساسول توسعه را بهعنوان ماموریت اصلی خود تعریف کرده است.
روایت طرحهای توسعه در این مجتمع، روایت سازمانی است که تمام جبهههای خود را از دفتر مهندسی تا کارگاههای اجرایی در سایت، برای تحقق یک هدف مشترک بسیج کرده است. هدفی که در آن حمایت سهامداران، تصمیمهای راهبردی مدیران و تلاش شبانهروزی نیروهای اجرایی در یک جا به هم میرسند. جایی که ارمغانش، آیندهای قدرتمندتر برای آریاساسول و زنجیره پتروشیمی ایران خواهد بود.
طرح NPEP؛ قلب تپنده موج جدید توسعه در آریاساسول
در مرکز این حرکت توسعهمحور، پروژه NPEP یا همان نیوپلنت قرار دارد. طرحی که بهعنوان قلب تپنده موج جدید توسعه در آریاساسول شناخته میشود. علی باقریان، مدیر پروژه NPEP در شرکت پلیمر آریاساسول، این پروژه را نشانه مستقیم هدفگذاری سهامداران و مدیرعامل برای توسعه حداکثری و افزایش تولید محصولات شرکت آریاساسول میداند. به گفته او: «همه تلاشها روی این پروژه متمرکز شده و پیمانکار در جبهههای مختلف فرایندی، با سرعت بالا در حال پیشروی است.»
باقریان میگوید: «برنامهریزی انجامشده نشان میدهد که تا پایان سال، پروژه باید به حدود ۷۰ درصد پیشرفت برسد و تا پایان سال آینده نیز به مرحله راهاندازی وارد شود. پشت این اهداف، مجموعهای از تصمیمهای جسورانه مدیریتی، تأمین مالی بهموقع، پیگیری مداوم و تدبیر فشارهای ناشی از شرایط محیطی و تحریمی قرار دارد.»
باقریان تاکید میکند که ماهیت پروژههای صنعتی، همواره همراه با مشکلات، چالشها و موانع است. اما برداشت او از فضای حاکم بر آریاساسول این است که این مشکلات، یک مسئلهای جمعی تلقی میشود، نه مشکلی که بر دوش یک واحد یا یک شخص گذاشته شود. او معتقد است: «این نگاه جمعمحور باعث شده است که مدیریت پروژه، مهندسی، خرید، مالی و اجرا، همگی خود را در یک جبهه مشترک ببینند. جبههای که هدف نهایی آن، تحقق تقویم توسعهای مورد انتظار سهامداران است.»
جبهههای باز توسعه؛ همزمان در مهندسی، خرید و اجرا
طرح NPEP و افزایش ظرفیت تولید آریاساسول به شکلی برنامه ریزی شده که اجرای کارها فقط در یک نقطه متمرکز نباشد. بهگونهای که همزمان در چندین جبهه کاری، فعالیتها در حالت اجرایی باشند. از یک سو، تیمهای مهندسی و خرید در حال تکمیل نقشهها، مدارک فنی و سفارش تجهیزات هستند؛ از سوی دیگر، تیمهای اجرایی در سایت، هر روز جبهههای جدیدی از کار را باز میکنند. در همین چارچوب، باقریان میگوید: «تا پایان سال، تمرکز اصلی اخذ پیشرفت حداکثری پروژه روی دو بخش کلیدی خواهد بود؛ مهندسی و تامین کالا. لازمه تداوم پرقدرت فاز ساخت و نصب، رسیدن متریال و نقشهها به سایت است و به همین دلیل، پیگیری برای رفع موانع در این دو حوزه با تمام توان ادامه دارد.» هدف این است که جبهههای حداکثری در سایت باز شود؛ یعنی در هر نقطهای که امکان آغاز کار وجود دارد، تیمی مشغول فعالیت باشد. این الگوی کار، بهویژه در شرایطی که محدودیت زمانی برای اتمام سریعتر پروژه وجود دارد، تنها راه رسیدن به اهداف تعیینشده است.
در کنار این رویکرد، تقدم پروژه در سطح کل شرکت بهخوبی دیده میشود. هرجا اسمی از این طرح به میان میآید، در اولویت ویژه مدیران قرار میگیرد. این یعنی واحدهای مختلف آریاساسول، از برنامهریزی و مالی و تدارکات گرفته تا بهرهبرداری و پشتیبانی، پروژه را بهعنوان اولویت اول توسعهای مجتمع شناختهاند.
تجهیزات جهانی در خدمت پروژهای ملی
یکی از ویژگیهای برجسته طرحهای توسعه آریاساسول، ترکیب هوشمند تجهیزات روز دنیا با تولید ملی است. در بخشهای اصلی پروژه، تجهیزات کلیدی از کشورهایی مانند ایتالیا، کره جنوبی و آلمان ، اسپانیا و چین تأمین شده است. باقریان توضیح میدهد: «بسیاری از تجهیزات اصلی فرایندی در کشورهای اروپایی ساخته شده دریافت شده و یا در حال انتقال به سایت می باشند؛ تجهیزاتی که به لحاظ فناوری و کیفیت، در کلاس جهانی قرار دارند و نقش محوری در عملکرد نهایی واحد خواهند داشت. در کنار آنها، مبدلهای تیتانیومی آب دریا که قلب سیستمهای خنککننده و حیاتی برای عملکرد پایدار واحدهای پتروشیمی هستند از کره جنوبی خریداری و به سایت منتقل شدهاند.» مدیر پروژه نیوپلنت آریاساسول در ادامه اشاره میکند: «برخی از تجهیزات دیگر نیز از چین تامین شده و بخشی هم در مسیر ارسال به سایت است. با ورود کامل این تجهیزات، سرعت اجرایی پروژه افزایش چشمگیری خواهد یافت و تحقق برنامه پیشرفت تا پایان سال، واقعبینانهتر از همیشه خواهد بود.»
اما این همه ماجرا نیست. در کنار این خریدهای خارجی هدفمند، بخشی از نیاز پروژه از طریق قطعات و تجهیزات ساخت داخل تأمین میشود. قطعاتی که با اطمینان کامل در سایت نصب میشوند. این رویکرد دو مزیت راهبردی دارد: از یک سو، وابستگی به خارج کاهش یافته و توان مهندسی و ساخت داخل تقویت میشود؛ و از سوی دیگر، پروژه میتواند در برابر شوکهای احتمالی ناشی از تحریم یا اختلالهای زنجیره تأمین، تابآوری بیشتری داشته باشد.
به تعبیر تیم اجرایی، این پروژه یک «پروژه ملی» است و نگاه به آن نیز باید ملی باشد؛ یعنی هر قطعهای که بتوان با کیفیت مناسب در داخل کشور تولید کرد، در اولویت قرار بگیرد و در عین حال، هر جا نیاز به فناوری ویژه و حساس است، از بهترین تجهیزات بینالمللی استفاده شود تا عملکرد و ایمنی بلندمدت واحد تضمین شود.
۳۲۰نفر در میدان توسعه؛ روایت یک روز کار در سایت
در پس هر تصویر از جرثقیلهای بلند، سازههای فلزی و خطوط لوله پیچدرپیچ، داستانی از تلاش شبانهروزی انسانها جریان دارد. طرح افزایش ظرفیت آریاساسول از ابتدای سال ۱۴۰۲ عملا به یک کارگاه بزرگ ساخت آینده تبدیل شده است. کارگاهی که در آن، ۳۲۰ نفر نیروی انسانی بهطور مستقیم درگیر اجرای پروژه هستند.
ترکیب این نیروها به این شکل است که هر روز ۲۳۰ نفر از سوی پیمانکاران اجرایی در سایت حضور دارند. علاوه بر آنها، ۴۰ نفر نیز در قالب تیم مدیریت طرح نقش هماهنگکننده و هدایتگر عملیات را بر عهده گرفتهاند و بین ۱۵ تا ۲۰ نفر نیز در تیم بازرسی و کنترل کیفیت فعالیت میکنند. با درنظر گرفتن روند مرخصیها و شیفتها، مجموع نیروهای فعال و در گردش به ۳۲۰ نفر میرسد. بر اساس الگوی کاری، در هر مقطع زمانی، حدود ۳۰ درصد از این نیروها در استراحت یا به اصطلاح رست به سر میبرند و ۷۰ درصد دیگر در سایت حضور دارند. با این حال، با برنامهریزی دقیق، بین ۱۸ تا ۲۰ نقطه فعال در پروژه وجود دارد که بهطور همزمان در حال پیشرفت هستند. این پراکندگی جبههها، اگرچه مدیریت را دشوارتر میکند، اما در مقابل، سرعت کلی پیشرفت پروژه را بهطور قابل توجهی افزایش داده است.
در کنار کارهای جاری، کار حفاری و ساخت فونداسیون سازه اکسترودر نیز آغاز شد. بخشی کلیدی از پروژه که زیرساختهای موردنیاز برای نصب و راهاندازی تجهیزات فرآیندی را فراهم میکند. در چنین فضایی، سایت آریاساسول از نخستین ساعات صبح تا تاریکی شب، تصویر همیشگیاش را دارد، کارگرانی با کلاه ایمنی و لباس کار و مهندسانی که با نقشهها و تبلتهای خود در میان سازهها حرکت میکنند. و البته صدای جرثقیلها، جوشکاریها و آزمونها، و جلسههای مستمر هماهنگی که قلب مدیریتی پروژه را شکل میدهند.
تمام تلاش همه تیمها برای این است که پروژه تحت هر شرایطی روند پیشرفت خود را حفظ کند. از شرایط آبوهوایی گرفته تا محدودیتهای زنجیره تامین، هیچیک نباید بهانهای برای توقف باشد. روحیه حاکم بر کارگاه همین است که توسعه باید ادامه پیدا کند.
هماهنگی همه واحدها؛ وقتی توسعه به اولویت اول تبدیل میشود
یکی از نقاط متفاوت طرحهای توسعه آریاساسول، سطح هماهنگی میان بخشها و واحدهای مختلف است. از نگاه مدیریت طرح، این هماهنگی تنها حالت شعاری ندارد و به یک رویه سازمانی تبدیل شده است. یکی از پیمانکارها میگوید: «هرجا اسمی از نیاز پروژه میآید، با اولویت ویژه توسط مدیران آریاساسول در همه بخشها پیگیری میشود.» این جمله، خلاصهای از فرهنگ توسعه در این شرکت است. و البته وقتی پروژهای به اولویت اول تبدیل شود، نتیجه آن در سرعت پیشرفت عملیات دیده میشود.
در این میان، نقش مدیرعامل و مدیران ارشد شرکت تعیینکننده است. حمایت آنها نه فقط در سطح شعار، که در قالب تصمیمهای مشخص مدیریتی بروز یافته است. از تخصیص منابع مالی کافی و بهموقع تا تعیین بازههای زمانی روشن برای دستیابی به نقاط عطف پروژه.
به تعبیر یکی از مدیران طرح: «هرطور شده هماهنگیها را مدیران ارشد انجام میدهند و این موضوع در کل مجتمع نهادینه شده است». این نهادینه شدن یعنی واحد مالی، حقوقی، تدارکات، انبار، مهندسی و بهرهبرداری، همگی به این درک مشترک رسیدهاند که موفقیت پروژه توسعه، موفقیت کل مجتمع است.
اعداد توسعه؛ از ۲۶۰۰ تن تجهیزات تا پیشرفت حداکثری
پشت هر روایت کیفی از توسعه، مجموعهای از اعداد قرار دارد که تصویر واقعیتری از کار انجامشده ارائه میکند. در طرحهای توسعه آریاساسول، این اعداد بهخوبی نشاندهنده ابعاد پروژه هستند. کل پروژه حدود ۲۶۰۰ تن جبهه کاری نصب تجهیزات دارد. عددی که هم گستره فیزیکی کار و هم حجم عملیات نصب و راهاندازی را نشان میدهد. در حوزه پایپینگ، حدود ۳۰ درصد کار به اتمام رسیده و دیگر از حجم سنگین اولیه کار خبری نیست؛ اکنون، بخش عمده فعالیتها روی تکمیل نصب، تست و آمادهسازی برای راهاندازی متمرکز است. در بخش ساختمانها نیز بیشتر کارها رو به پایان است و میزان پیشرفت در این حوزه بین ۷۰ درصد برآورد میشود. یکی از پیمانکارها میگوید: «طبق برنامهای که با مدیریت ارشد تنظیم شده، هدف این است که تا پایان سال جاری، پروژه ساختمانها به حدود ۹۵ درصد پیشرفت برسد.» سطحی که در آن، عمده کارهای ساخت و نصب به پایان رسیده و تمرکز روی آمادهسازی برای بهرهبرداری خواهد بود.
افزایش ظرفیت پلیاتیلن سنگین و نیمهسنگین؛ تاثیر مستقیم بر بازار و سهام
یکی از خروجیهای راهبردی این طرحهای توسعه، افزایش ظرفیت تولید در واحدهای پلیاتیلن سنگین و نیمهسنگین است. این واحدها بهعنوان ستونهای اصلی سبد محصول آریاساسول، تأثیر مستقیم بر جایگاه این شرکت در بازار داخلی و صادراتی دارند.
با روندی که اکنون در پروژه مشاهده میشود و باتوجه به جبهههای کاری فعالی که در سایت باز شده، پیشبینی میشود تا پایان سال، خبرهای بسیار خوبی از طرحهای توسعه، بهویژه در حوزه واحدهای پلیاتیلن سنگین و نیمهسنگین منتشر شود. خبرهایی که بهگفته تیم اجرایی، «قطعا روی سهام آریاساسول نیز تاثیرگذار خواهد بود.»
از زاویه بازار سرمایه، هر درصدی که به ظرفیت و پایداری تولید اضافه شود، به معنای افزایش توان سودسازی و بهبود جریان نقدی شرکت است. موضوعی که برای سهامداران، چه خرد و چه نهادی، اهمیت ویژهای دارد. به همین دلیل، طرحهای توسعه آریاساسول نه تنها یک برنامه صنعتی، بلکه یک پروژه اقتصادی با اثر مستقیم بر ارزش سهام و اعتماد بازار تلقی میشود.
در همین چارچوب است که یکی از مدیران پروژه میگوید: «این یک پروژه ملی است و ما هم باید نگاه ملی داشته باشیم و حافظ سرمایه مردم باشیم». این جمله، نشاندهنده این واقعیت است که بخش قابلتوجهی از سرمایهای که امروز در قالب فولاد، بتن، کابل، تجهیزات و نیروی انسانی در سایت آریاساسول جریان دارد، در نهایت متعلق به مردم و سهامداران است. مفهومی که نشان میدهد باید با حداکثر بهرهوری و حداقل اتلاف، به نتیجه برسد.
توسعه در سایه تحریمها؛ آزمون تابآوری آریاساسول
طرحهای توسعه آریاساسول در شرایطی پیش میروند که صنعت نفت و پتروشیمی ایران با محدودیتهای گسترده بینالمللی، دشواریهای نقلوانتقال مالی، تحریم بسیاری از تامینکنندگان خارجی و پیچیدگیهای لجستیکی روبهرو است. در چنین بستری، هر درصد پیشرفت پروژه، معنایی فراتر از یک عدد در گزارشهای مهندسی دارد. در واقع این اعداد، شاخصی از تابآوری شرکت نیز هستند. در ابتدای گزارش از دریافت تجهیزات اصلی از کشورهای اروپایی، واردات مبدلهای تیتانیومی آب دریا از کره جنوبی، تأمین بخشی از تجهیزات از چین و سایر تجهیزات در مسیر گفتیم. اما نکته مهم این است که همه اقدامات در شرایطی انجام شده است که هر یک از این مسیرها میتوانست با موانع جدی ترانزیتی، بانکی یا حقوقی روبهرو شود. اینکه امروز این تجهیزات در سایت نصب شده یا در حال ورود هستند، بهمعنای موفقیت در عبور از یک زنجیره پیچیده تحریم و محدودیت است.
در همین حال، استفاده از قطعات داخلی، علاوه بر تقویت صنعت داخل، نوعی پشتوانه استراتژیک برای پروژه محسوب میشود. هر جا که تولید ملی میتواند جایگزین واردات شود، ریسک پروژه کاهش مییابد. به این ترتیب، آریاساسول در طرحهای توسعه خود، ترکیبی از اتکا به توان داخلی و بهکارگیری فناوریهای پیشرفته جهانی را به خدمت گرفته است. ترکیبی که در شرایط تحریم، تنها انتخاب عقلانی برای پیشبرد پروژههای بزرگ است.
آریاساسول در مدار توسعه قرار گرفته است. مداری که با هر درصد پیشرفت پروژه، نه تنها به ظرفیت تولید شرکت اضافه میکند، بلکه افق تازهای برای صنعت پتروشیمی ایران و سرمایهگذاران این صنعت ترسیم میکند. افقی که در آن، توسعه، تابآوری و خدمت به ایران در کنار هم معنا پیدا میکنند.
به نقل از فصلنامه «نوید آریا» ؛ نشریه داخلی کارکنان شرکت پلیمر آریاساسول