“ضرورت حمایت نهادهای متولی از موسیقیدانان جوان”

فرهنگ اقتصاد _ “فاضل جمشیدی ” خواننده وکارشناس موسیقی و مدرس آواز ایرانی درگفتگوی اختصاصی با فرهنگ اقتصاد ضمن معرفی برخی ازآثارموسیقایی وهمچنین کتاب اش بنام “خاطراتم در خانه موسیقی ” به تشریح دغدغه‌هاومشکلات اهالی موسیقی نیز پرداخت.‌

وی هم اکنون به تدریس موسیقی و آواز ایرانی مشغول است.

بهانه یی بدست آمد؛ بدلیل انتشار کتاب خاطرات این هنرمند موسیقدان ودرد آشنای زوایای پیدا وپنهان موسیقی ایران تحت عنوان خاطراتم درخانه موسیقی که تجدید چاپ شده است را به گفتگو بنشینیم.
این کتاب بنوعی می توان گفت سند ماندگاری ازفرهنگ شفاهی از حال وهوای موسیقی آن برهه و درمقطع زمانی ۵ساله یی را شامل می‌شود که حاوی بازگویی خاطرات تلخ وشیرینی از تلاش و کوشش های خستگی ناپذیری از اهالی وجامعه موسیقی آن‌زمان جهت رشد وتعالی سازمانی وهمچنین حفظ ونشر آثار ارزشمند ازگنجینه فخرآفرین موسیقایی ایران زمین توام با شرح عشق ودلدادگی برخی از خالقان آثارموسیقی گرانسنگ می باشد.

فاضل جمشیدی فارغ التحصیل رشته جامعه شناسی با گرایش پژوهشگری می باشد.
زمینه تخصصی موسیقی وی درکسوت خوانندگی ومعلمی آواز ایرانی وهمزمان نیز به امور مرتبط با تحقیق وپژوهش ،انتشارمقاله،برگزاری سیمنارها وجلسات سخنرانی های اساتید فن درجهت اعتلای موسیقی ایرانی می پردازد.
این دلداده موسیقی تاکنون دربرگزاری بسیاری از کنسرت های وجشنواره های داخلی وخارجی همت عالی ازخود نشان داده است.
از مشهور ترین آثار این هنرمند متعهد وبا اخلاق می توان به آثار فاخری همانند:ای وطن، یار پنهان، دیدار شرق و غرب، بهار رویا و … اشاره کرد.
شایان ذکراست این موسیقدان خوشنام در عرصه موسیقی های بین المللی با اجرای کنسرت‌های مختلف نیز بسیار خوش درخشیده است ودراین مسیر موفق به دریافت جوایز، الواح ونشانهای تقدیر وسپاس متعددی شده است که ازجمله آنها کسب جایزه اول فستیوال جهانیsharq Taranalaryدر سال۲۰۰۳ مردم فارسی زبان سمرقند وبخارا می باشد.

جمشیدی دررابطه با انگیزه های اصلی نگارش کتاب «خاطراتم در خانه موسیقی» گفت: تعامل با هنرمندان در این مدت، حضور در جشنواره‌های موسیقی، حضور در خانه هنرمندان و ارتباط با مردم بویژه موسیقی‌دانان در رده‌های مختلف از دانشجو تا استاد موجب شد علی‌رغم اینکه در حال حاضر سمت اجرایی در خانه موسیقی ندارم و فقط عضو آن هستم، هم‌چنان موسیقی‌دانان از من درباره مسائل صنفی و رفاهی آینده و انتخابات سوال بپرسند و عملاً افکار عمومی و مرور گذشته را مطرح می‌کنند.
بنابراین تصمیم گرفتم یادداشت‌ها و خاطراتم از آن ۵ سال را بنویسم و تحت عنوان خاطرات خانه موسیقی نشر دهم.

این خواننده ومدرس موسیقی سنتی ایرانی ازپیشه ی قبلی خود وهمچنین نحوه ورود خود به خانه موسیقی گفت: من در سال ۱۳۸۰ در یک شرکت دارویی به عنوان مدیر صادرات کار می‌کردم، زمانی که از تاسیس خانه موسیقی ایران مطلع شدم به دلیل ضرورت‌هایی که احساس کردم و همچنین علاقه فراوانم به موسیقی ایرانی از شرکت بیرون آمده و به آن‌جا رفتم و تا سال ۱۳۸۵ به مدت پنج سال در آن نهاد نوپا به عنوان مشاور اجرایی و بعد هم معاون اجرایی کار کردم که بهترین دوران زندگی من در طی آن پنج سال شکل گرفت.

جمشیدی ضمن اشاره به علت اصلی تألیف ونگارش کتاب خود افزود: زمانی که در سال ۱۳۸۵ از خانه موسیقی بیرون آمدم نیاز بود که یادداشت‌های روزانه‌‌ای که خاطرات ۵ساله من در خانه موسیقی ایران شکل می‌داد، جمع آوری کرده و مکتوب نمایم که یکی از انگیزه های اصلی نگارش این کتاب می باشد.
وی درخصوص تشریح دلایل تصمیم‌ خود برای خارج شدن از خانه موسیقی گفت: طبیعتا در هر نهاد مدنی نوپا اختلاف سلیقه‌هایی وجود دارد که در این کتاب اشاراتی مختصر به آنها کرده‌ام.
شایان ذکراست درآن مقطع زمانی که استاد کامبیز روشن روان نیز  مدیرعامل و عضو شورای عالی خانه موسیقی ایران بود؛ بروز اختلاف سلایق دربین سایر اعضای هیئت مدیره زیاد شد و طبیعتا من و ایشان به اتفاق احساس کردیم که بهتر است از آن محیط بیرون بیاییم.

این مدرس موسیقی سنتی ایرانی درباره شیوه کاری خود در تدریس آواز بیان کرد: من آواز سنتی و ردیف ها را به علاقه‌مندان این حوزه تدریس می‌کنم اما در حال حاضر ردیف خوانی؛ متقاضیان کمتری برای آموزش دارد و بیشتر هنرجویان ترجیح می‌دهند که صداسازی کنند و ترانه های سنتی را بخوانند و مقداری هم آواز کار کنند ولی متقاضیان یادگیری آواز در کل بسیار محدود شده است.

این هنرمند درخصوص قطعه فاخر وارزشمند “همدم” که با همخوانی هنرمندانی گرانقدری چون سالار عقیلی، و پرویز پرستویی و خودش اجراشده گفت: این اثر به منظور تقدیر و پاسداشت از مجاهدت‌های کادر درمانی در بحران کرونا بوده است.
وی اضافه کرد:لازم بذکراست این قطعه موسیقایی «همدم» چندی پیش در قالب پویش مشاهنر (مشارکت و همراهی هنرمندان با مردم در شرایط دشوار کرونایی) تولید و منتشر شده بود. اکنون حمیدرضا بیدقی، هنرمند طراح و گرافیست، دستوطرحی براساس این قطعه طراحی و به هنرمندان پیشکسوت تقدیم کرده است؛ هنرمندانی که در دوران شیوع ویروس کرونا و شرایط قرنطینه خانگی، با هنرشان، با مردم همراهی داشتند.
تدوین این اثر را امین قدمی (فیلمساز)بر عهده داشته است. شاعر قطعه «همدم» علیرضا بهرامی و تنظیم موسیقی آن با محسن غلامی می باشد.

جمشیدی افزود :مشابه اثر همدم را بنام فصل عاشقی را با تیم دیگری متشکل از مجید مظفری به عنوان دکلماتور و حسام الدین سراج خواننده در دوران کرونا اجرا کردیم.
وی درادامه گفت: قطعه «همدم» ابتدا با مقدمه و اورتور محسن غلامی شروع می‌شود و سپس با دکلمه آقای پرویز پرستویی بر روی بیت‌هایی از مولانا، ادامه پیدا می‌کند.  وی درخصوص معرفی نوازندگان این اثر گفت: نوازندگانی چیره دستی همچون علیرضا احمدی، حسین رودگر، رویا باقرزاده و ارکستر زهی در تولید این قطعه همکاری داشته‌اند.
وی افزود:در‌خصوص خوشنویسی این اثر از استاد خوشنام خوشنویسی اسرافیل شیرچی، هنرمند عرصه تجسمی و خوشنویسی این قطعه موسیقی را بر عهده گرفت و طراحی پوستر را نیز حمید حسین پور انجام داده است..
این خواننده موسیقی سنتی درادامه ضمن معرفی آثارجدید محلی اش به گویش مازندرانی؛به انگیزش تولید آلبوم «این نیز بگذرد» نیز اشاره داشت و گفت: دو قطعه به زبان مازندرانی به نام «عامی دتر جان» یعنی دختر عمو جان و «همسر» خوانده‌ام ملودی‌های هر دو قطعه محلی هستند و محسن غلامی تنظیم ارکستر آن‌ها را بر عهده بوده است.
جمشیدی درخصوص انگیزش اولیه انتشار آلبوم “این نیز بگذرد “گفت: من دو سه سالی بیمار شده بودم و فعالیتی نداشتم. در این مدت آقای حسین پرنیا با لطفی که به بنده داشتند اصرار کردند که دوباره کار کنم که منجر به تولید این آلبوم شد.
وی درمورد معرفی بیشتر این اثر فاخر اضافه کرد: آلبوم “این نیز بگذرد” اثر آهنگساز خوشنام استاد حسین پرنیا می باشد.
در این اثر قطعات آوازی و تصنیف در کنار یک قطعه بی کلام قرار گرفته است. اشعار این آلبوم از مولانا، هوشنگ ابتهاج، محمدعلی بهمنی، رهی معیری و خیام انتخاب شده است.
یکی از ویژگی های جالب این اثر همراهی آواز به وسیله کمانچه در برخی از قطعات ساز و آوازی است که رنگ جدیدی را برای ساز و آواز تداعی کرده است.
فاضل جمشیدی ضمن نقدوضعیت اجتماعیِ وصنفی و شرایط فعلی موسیقی تصریح کرد:به دلیل تغییرات در وضعیت اجتماعی و صنفی موسیقی ایران که عموما در وضعیت مطلوبی نیز نیست و من به این باور رسیده ام که جامعه موسیقی ما غیر از خواننده و ستاره نیاز به دلسوزانی دارد که بتوانند این شرایط بغرنج را کمی بهبود بخشند.
بنده با توجه به سوابق تحصیلی ام در رشته جامعه شناسی و پیشینه ای که در حوزه موسیقی دارم احساس می کنم عملکردهای ضعیفی درخصوص رشد و اعتلای امور موسیقی وجود داردبخصوص از سوی دولت، سازمان های مرتبط و نهادهای مدنی که باید به جای اجرا و کنسرت، به آنها پرداخت ودرصدد رفع ورجوع آن باشند.
این خواننده موسیقی ایرانی درادامه افزود: ما باید تلاش های زیادی در عرصه های صنفی انجام دهیم ازجمله افزایش تعدد بیمه شدگان هنرمندان که یکی از مواردی است باید با دقت بیشتری روی آن تمرکز کنیم. این موضوعی نیست که بتوانیم سطحی از آن عبور کنیم و امیدوارم بتوانیم با پیگیری این مساله کاری بنیادین واساسی برای اهالی هنر انجام دهیم.

این هنرمند درخصوص ارایه راهکارهای نجات واحیای موسیقی اصیل ایرانی گفت:دراین خصوص حمایت همه جانبه پیشکسوتان واساتید موسیقی ازجوانان علاقه مند پرتلاش بسیارضروری می نماید؛
این راهکار می تواند مهمترین اقدام بمنظور جلوگیری از سقوط و نجات موسیقی ناب واصیل ایرانی می تواند باشد و وظیفه همه ما این است که پا به پای این قشرمشتاق ودلسوز موسیقی اصیل حرکت کنیم تا موسیقی را از سقوط به ورطه انحطاط نجات دهیم.

وی درخصوص اصلاحات بنیادین در موسیقی اظهار داشت: موسیقی ما نیازمند تغییر و تحولات اساسی است و ما باید راه را برای هنرمندان جوان و آینده ساز باز کنیم، این هنرمندان جوان نیازمند حمایت و پشتیبانی پیشکسوتان این عرصه هستند.وظیفه همه ما این است که پابه پای این قشر جوان حرکت کنیم تا زمینه لازم برای همدلی وهمراهی لازم برای رشد وتعالی وخلق آثارفاخر وارزشمند نیز فراهم شود.

وی اشتغال هنرمندان را از دغدغه های اصلی برشمرد و افزود: تعدادی از هنرمندان جوان علیرغم مهارت فراوانی که در ساز زدن دارند ولی متاسفانه به دلیل مشکلات موجود در این عرصه، اشتغال هنری اندکی دارند؛ به همین دلیل از نظر درآمد و اشتغال با مشکلات فراوانی رو به رو هستند.

جمشیدی درباره عدم حضور این هنرمندان در عرصه هنری گفت:دلیل حضور کمرنگ این هنرمندان در عرصه موسیقی به این دلیل است که سازمانی برای جذب و ایجاد اشتغال برای این افراد وجود ندارد و حتی در حال حاضر تشکیل گروه‌های موسیقی هم با مشکلاتی همراه است،به همین دلیل این افراد در زندگی معیشتی و هنری خود با مشکلات زیادی رو به رو هستند.
فاضل جمشیدی در ادامه ضمن ارائه راهکار های پیشنهادی گفت: به نظر من نهادها و ارگان‌های مربوط به حوزه موسیقی باید راه را برای این هنرمندان باز کنند، همچنین خانه موسیقی و دفتر موسیقی باید با نظارت کلی از حضور این هنرمندان در گروه‌های موسیقی حمایت کنند،خانه موسیقی باید یک بخشی را به این گروه‌ها اختصاص دهد و این کار را به عنوان یک هدف عالی سازمانی دنبال کند.
خواننده موسیقی ملی کشورمان خاطر نشان کرد: یکی از بهترین راهکارها جذب موسیقدانان وجوانان علاقه مند به موسیقی خانه موسیقی می تواند با اعلان فراخوان سراسری هنرمندان را شناسایی کند و گروه‌های موسیقی مختلف و متعددی تشکیل دهد،همچنین این افراد را به جامعه معرفی کند، زیرا با این اقدام از آسیب های جدی جلوگیری می شود و استعدادهای فراوانی شکوفا می شوند.

این خواننده موسیقی سنتی ایرانی درپاسخ سئوال خبرنگار”فرهنگ اقتصاد” مبنی برتاثیرات آثارموسیقی محزون و غمگین برخالق اثر وروحیات هنرمندگفت:عموما هراثرهنری تاثیرات خودرا درابعاد مختلف برمخاطب می گذارد زیرا یکی از شاخص‌های هراثرهنری مقبول، قابلیت اثرپذیری و تاثیر گذاری آن درخالق اثر ومخاطبان آن می باشد.
اصولا هنر پدیده ی فراتراز اتفاقات روزمره ومعمولی باشد؛این اثرگذاری می تواند شادی آفرینی، غم افزایی، تفکر واندیشیدن،تغییر وتحول وتعمیق یا حتی اصلاح وترمیم وآموزش نیز باشد.
برهمین اساس در ارزیابی آثارموسیقایی نیز، یک هنرمند موسیقیدان نیز به میزان اثرگذاری که درشنونده ایجاد می‌شود قطعا از وجودش بهره گیری و هزینه می‌کند درواقع درخلق یک اثرهنری بتعبیری از موجودیت هنرمند ازروحیات وحال وهوای ذهنی ودرمجموع گنجینه عواطف اش مصروف یک اثرهنری می شود.
پیرو همین موضوع بخاطر دارم هنرمندفقید “خانم خاطره پروانه” که خدایش بیامرزاد! میگفت من وقتی خوب ودلنشین می خوانم! درشنونده خود شاهدتاثیرات و ازخود بیخودی آنان نیز هستم “احساس میکنم ازوجودم وتعبیری ازعمر وجانم کم شده است” هنرمند متعهد واقعی بمانندشمعی است که وجودش آب می‌شود وبه اطراف خود نور و روشنایی می بخشد می باشد؛ درتاثیرگذاری یک اثر هنری اصیل وناب نیز بدین گونه است که ازوجود خالق اثر رهین و وام دار بوده ویقینا؛رسیدن به این مرحله که مرهون زحمت وتلاش جانانه هنرمند وهمچنین با عواطف وروحیات اش عجین شده می باشد ودر نتیجه‎ این تکاپوی جانفرسای به ماندگاری واثرگذاری وسیع آثار هنرمندمنتج می شود.
ودرنهایت بایستی بگویم! هنرمندواقعی و محبوب قلوب مردم،بدین شکل است که رمز “جاودانگی وماندگاری ” هنرخود را که بواسطه وجود شریف وسرمایه های عمر وزندگانی اش است صرف شادی آفرینی، حظ روانی و تلطیف احساسات وعواطف مردم ومخاطبان خود می نماید؛ وگرنه هنرمندنماهای هستن که بشکل تصنعی وساختگی می‌خواهند هنرآفرینی ومحبوبیت وشهرت پیدا کنند ولیکن ماندگاری خود وآثار شان گذرا خواهد بود و در واقع تاثیرگذاری کار آنها تاریخ مصرف داشته وپس ازچندمدتی از اذهان مردم فراموش خواهندشد.

تهیه وتنظیم:جلال بهمنی

*بداهه خوانی و بداهه نوازی ابو عطا ….*
(بخش اول) و (بخش دوم)

*اگر دستم رسد روزی که انصاف از تو بستانم/
قضای عهد ماضی را شبی دستی بر افشانم……*

تار : رضاموسوی زاده
تنبک : حسین شرفی
آواز: فاضل جمشیدی
غزل : سعدی

تهران؛ آذر ۱۴۰۲

فایل ویدیویی: