بالابان چی ماهر هنر عاشیقی در گفت و گو با فرهنگ اقتصاد عنوان کرد:
این یک واقیعت انکار ناپذیر است که هرچقدر از هنرمندان این هنر اصیل ومردمی حمایت وپشتیبانی شود درواقع از این هنرمردمی حمایت خواهدشد
عاشیق، عاشق یا آشیق (به ترکی آذربایجانی: Aşıq، به ترکی استانبولی: Âşık) آوازه خوان و نغمهسرای دوره گردی اطلاق می شود که ساز مینوازد و آواز میخواند. پیش از مرسوم شدن عنوان «عاشیق» این هنر را به ترکی “اوزان “معروف بود، اگرچه اساساً از همان کلمه عاشق و از ریشه عشق گرفته شده، در اینجا به معنای یک "هنر حرفه ای" به کار می رود.
عاشیق ها میراث دار گنجینه عظیمی از ادبیات وفرهنگ فولکوریک ، هنر موسیقایی گذشتگان خود هستند.
عاشیقی تجلیگاهی است که از این هنر فاخر وارزشمند از فرهنگ وادبیات بومی خود را در اشکال مختلف هنرموسیقی ازقبیل: نوازندگی استادانه ساز،سرایندگی شعر وهنرخوانندگی نمایان می سازد.
در گذشته حضور عاشیق ها در مراسم عروسی، جشن های آئینی و نظایر آن بسیار چشمگیر بود، متأسفانه امروزه این جایگاه هنر عاشیقی کم رنگ شده و فقط به مناطق روستایی و حومه شهر محدود شده است.
هنر موسیقی عاشیقی کهن ترین و اصیل ترین هنر منطقه آذربایجان وسایرمناطق ترک نشین ایران است.
هنر عاشیقی کاملترین هنر مردمی است که درکشورهای دیگر نظیر ترکیه، جمهوری آذربایجان، قرقیزستان، ترکمنستان، ارمنستان( واژه “عاشیق” در ارمنی “عاشوق” تلفظ می شود)قزاقستان، گرجستان و ایران به شمار میرود.
عاشیق هنرمندی است که از آمیزش فرهنگ ملی و بومی با احساسات پاک درونی اش، هنری ناب ازمضامین عالی انسانی را باترنم های زیبای موسیقی به منصه ظهور می رساند.
درتوصیف سایر توانمندیها ی عاشیق ها چنین می توان گفت: که آنها ترانه سرایانی هستند که در شاخه های دیگر هنری ازجمله شاعری، آهنگسازی، نوازندگی، آوازخوانی، خلق موسیقایی فرهنگ بومی و نقّالی وحتی رقص تبحردارند که نهایت در واقع هنر عاشیقی حرفه اصلی آنان است.
سازهای همراه کننده عاشیقی
در موسیقی عاشیقی، عاشق که قاعدتاً هم باید خواننده باشد، هم نوازنده ی ساز (قوپوز) و هم شاعر، معمولاً توسط یک قاوالچی (نوازنده ی قاوال) و بالابان (سازی بادی که چون برای نواختن آن لای دو لب قرار می گیرد “بالبان” – به آذری بالابان – نامیده می شود) همراهی می گردد.
مهجور ماندن هنر عاشیقی وسازهای همراه کننده:
از عمدهترین دلایل مهجوری هنرعاشیقی وهمچنین ساز های همراه کننده چون قاوال ویا بالابان این است که این هنر اصیل درامر آموزش و انتقال به نسل جدید دستخوش تغییر و تحولات دوره یی وزمانی وهمچنین سلایق وعلایق مخاطبان گردیده است بدین گونه که با از بین رفتن شیوه استاد-شاگردی در آموزش این هنر، عدم حمایت های لازم از طرف متولیان ، مشکلات معیشتی و صنفی و کم توجهی به حفظ و اشاعه این هنر از طرف سازمان های متولی؛ از مشکلات عمده پیش روی این هنرمردمی وهنرمندانش است.
پایگاه خبری-تحلیلی فرهنگ اقتصاد بنابر رسالت اطلاع رسانی و فرهنگی خود در زمینه معرفی هنرمندان پیشکسوت عرصه فرهنگ وهنر(حوزه موسیقی اصیل ایرانی )بالاخص هنرمندان مهجور ومغفول هنر عاشیقی با یکی دیگر از این هنرمندان به گفتگو نشستیم وازآنها درمورد انگیزه ، ذوق وشوق شان درپرداختن به این هنرمردمی علیرغم مشکلات صنفی ومعیشتی واحیانا برخی از بی مهری ها به این هنر فولکوریک ومردمی مناطق ترک نشین کشور به پرسش وپاسخ پرداخته ایم.که در ذیل می آید.
درگفتگوی دوم بانوازنده چیره دست بالابان *آقای رحیم حیدری است.
او هنرمندی متواضع و صمیمی است که دراکثرمراسم جشن وشادی وعروسی همزبانان شهر سکونتش وهمچنین درشبکه ی استانی صداوسیما استان زنجان اجرا داشته است.
وی با هنرنمایی در نوازندگی بالابان به همراه سایر دوستان هنرمند خود درموسیقی آذری وعاشیق های معروف به نوازندگی وهنرنمایی پرداخته است.
در کارنامه هنری اش؛ حضوری درخشان در جشنواره های مخلتف داخلی به چشم می خورد وموفق به احراز الواح تقدیرمتعدد شده است.
وی همچنین عضو فعال خانه موسیقی ایران ومشمول بیمه صندوق هنرمندان نیز است.
استاد رحیم حیدری درمعرفی خود می گوید:متولد۱۳۴۹زنجان هستم ازکودکی به این ساز بسیار علاقه مند شدم نوازندگی ابتدایی بالابان را درنزد عموی بصورت جسته وگریخته فراگرفتم.
آن مرحوم انگیزه های اولیه را در من ایجاد کرد علیرغم اینکه ازمشکلات حرفه نیز گوشزد میکرد ودر برخی مواقع مرا ادامه دادن حرفه ای این هنر منصرف می کرد.
این نوازنده بالابان از چگونگی نوازندگی حرفه ای گفت وافزود: بدون خودستایی واغراق بگویم که مراحل بعدی فراگیری نوازندگی کاملا بشکل خوداتکایی بود وآنهم با تمرین وممارست های سخت پیاپی مهارت آموزی کردم و الان به لطف خدا تقربیا نزدیک به۲۲سال است بصورت جدی مشغول به این هنر زیبا و دوست داشتنی هستم.
وی ضمن اشاره به فصول بیکاری هنرمندان عاشیق گفت: دربرخی موقعیتهای زمانی وفصلی که احیانا مراسم جشن و عروسی نیست؛ برای تامین معاش خانواده بالاجبار به کارهای ساختمانی (گچکاری )می پردازم.
وی در ادامه اضافه کرد:تنها عشق وعلاقه وافری که به این هنر والای مردمی دارم تمامی مشکلات ودشواریهای برسر را این هنرعاشیقی مردمی هست با جان ودل تحمل میکنم وباتمام وجود پایبند خدمت گزاری وشادی آفرینی برای مردم عزیز کشور هستم.
این هنرمندمردمی ضمن ارجگذاری به این هنراصیل ارزشمند عاشیقی از مشکلات حرفه ای آن ازجمله اجراهای ضعیف توسط بعضی از اجرا کنندگان گفت وافزود: به کرات دیده ام که برخی از نوازندگان این ساز بدون هدف وداشتن احساس عمیق هنری شروع به نواختن ریتم های سبک وسخیفی می کنند که این طرز نوازندگی مارا ازمیراث زیبا وآثار ماندگار موسیقی اصیل عاشیقی دور میکند ازجمله با اجراهای موازی کاری بی هویت و من درآوردی نغمههای زیبا و برجسته ودلنشین هنر عاشیقی را به سخره میگیرند..
این نوازنده موسیقی عاشیقی ضمن بیان مشکلات صنفی از متولیان امور نیز درخواست مساعدت بیشتر با هنرمندان اصیل ومردمی و همچنین رفع مشکلات معیشتی هنرمندان را داشت وعنوان کرد: این یک واقیعت انکار ناپذیر است که هرچقدر از هنرمندان واساتیدفن این هنر اصیل ومردمی حمایت وپشتیبانی شود درواقع از این هنرمردمی حمایت خواهدشد وازاین طریق نیز می توان به حفظ واشاعه آثارزیباو ماندگار موسیقی عاشیقی اقدام مفید وموثر انجام داد.
وی افزود:ضمن ارجگذاری وتکریم ونکو داشت در نزد علاقمندان وهنرمندان جوان وتازه کار آنهانیز در تداوم کار وهنرآموزیشان دلگرمی داد زیراکه با شور ونشاط وتشویق وترغیب آنها می توان در خلق آثار ماندگار وزیبا وهمچنین حفظ آثار درخشان یاری رسانی کرد.
گزارش از :جلال بهمنی
به اشتراک بگذارید:
لینک خبر: