“پیشگامی بانک کشاورزی در فراگیری مالی”

فرهنگ اقتصاد _ گفتنی‌است “فراگیری مالی” علاوه بر آنکه به موضوعات مختلف ازجمله مبارزه با فقر و توسعه اقتصادی و اجتماعی درارتباط بوده بلکه‌ به سلامت و ثبات مالی کشورها نیز مرتبط می شود وبواسطه آن امکان دسترسی آسان همه اقشار جامعه فارغ از میزان درآمد، جایگاه اجتماعی و محل زندگی، به تمامی خدمات مالی مانند بیمه، سرمایه‌گذاری فراهم‌ می آورد.

می بایست گفت از اهم فوایدآن می‌توان اشاره داشت که با اجرایی شدن صحیح ومطلوب”فراگیری مالی” در جامعه نتایج مثبت یی را در پی خواهد داشت که عبارتست: کاهش فقر و فاصله طبقاتی، رشد تولید و اشتغال‌زایی، رشد کسب‌وکارهای کوچک و متوسط، کاهش فساد مالی و بهبود فضای سرمایه‌گذاری و…می توان برشمرد.

از رویکردهای مهم بانک جهانی در امرفراگیری مالی نهادینه شدن این امر وهمچنین اجرای بهینه واثربخش آن در کشورهای مختلف که مشروط به بسترسازی فرهنگی آن است.
دراین راستا یکی از اولویت های فرهنگی؛ اتخاذ سیاست‌های تشویقی افراد جامعه به داشتن سواد مالی است که یکی از الزامات اصلی رشد و توسعه واثربخشی آن محسوب می‌شود زیراکه نحوه استفاده از ابزارهای مالی و حتی پس‌انداز و هزینه‌کرد افراد نیز به‌عنوان سواد مالی بشمار می آید که ضرورتا باید آموزش وفرهنگ سازی شود.
باید اذعان کرد با اجرایی شدن این فرآیند درسیستم مالی جوامع مختلف؛ بنوعی باعث شده که فقر مطلق در جهان تا این حد در روند کاهشی قرار بگیرد وبرهمین اساس بود که بانک جهانی اهمیت توانمندسازی مالی خانواده‌ها را در مبارزه با فقر بسیار مؤثر دانسته وپیگری داشته است ودرجمع بندی نهایی برنامه‌ای مشخص را با عنوان “فراگیری مالی”(Financial Inclusion)ازسال ۲۰۱۴ آغاز کرد.

“اهداف مطلوب فراگیری مالی در بانکداری نوین”
امروزه فراهم‌ آوردن شرایط دسترسی همه جمعیت جهان به ابزارهای اولیه مالی بویژه نوین امری بسیارضروری می‌نماید.
ازجمله این ابزارهای مالی ضروری شامل حساب یا هر موجودیت مالی دیگر مبتنی بر پول رایج (کیف پول دیجیتالی، کارت و…) است که به یک فرد امکان بدهد حداقل از پنج سرویس پایه‌ای مالی یعنی پرداخت، پس‌انداز و سرمایه‌گذاری، اعتبار، انتقال ارزی خرد برخوردار شود.
باید افزود:اهمیت موضوع “فراگیری مالی” باعث گردید که به‌تدریج به ادبیات سیاست‌گذاری بسیاری از کشورها وارد شده و حتی در برخی کشورها به یکی از اجزای کلیدی برنامه‌های توسعه‌ای و فقرزدایی قلمداد شده است.
گفتنی است در این راستا ؛ سیستم اقتصادی کارا ! نهادهای پولی و مالی پس‌اندازهای خرد مردم را به سمت تولید هدایت می‌کنند.
این اصلی‌ترین نقش نهادهای واسطه پولی و مالی است تا” سرمایه خرد” مردم را به بخش مولد جامعه هدایت نمایند که این اقدام موجب ثروت آفرینی برای متقاضی پول یعنی “بخش تولید” و دارنده پس‌انداز نیز یعنی “شهروندان عادی” متنفع شده و درآخر امر سبب افزایش “نرخ رشد و تولید ناخالص ملی” می‌شود.
لازم به یادآوری است؛تا زمانی که مردم نتوانند از خدمات گسترده در تمامی بخش‌های مالی و تسهیلاتی استفاده کنند نمی‌توان گفت که فراگیری مالی اتفاق افتاده است.

معیارها ی سنجش “فراگیری مالی”

این شاخص‌ها به چهار بخش سپرده بانکی، اعتبار و وام‌دهی، بیمه و سرمایه‌گذاری تقسیم کرد:
“سپرده بانکی”
داشتن حساب بانکی اولین قدم در توسعه فراگیری مالی است؛ اما به‌تنهایی کافی نیست. حساب بانکی و داشتن سپرده در بانک مبنای تمام خدمات مالی است و افراد به وسیله همین حساب، کلیه پرداخت‌های خود را انجام داده و منابع مالی خود را پس‌انداز و مدیریت می‌کنند.

“اعتبار و وام‌دهی”
با بدترشدن شرایط اقتصادی و تورم بالا، بسیاری از افراد جامعه توانایی خرید نقدی برخی از وسایل مورد نیاز خود را ندارند. بنابراین آنها به سراغ گرفتن وام یا خرید قسطی می‌روند.
گرفتن وام و خرید قسطی نیاز به داشتن حداقل سطح اعتبار و تمکن مالی افراد دارد. اعتبار و وام‌دهی نقش کلیدی در فراگیری مالی دارد.

“بیمه”
خدمات بیمه در سطوح مختلف باعث می‌شود تا افراد و کسب‌وکارها درصورت مواجهه با اتفاقات و خطرات احتمالی در آینده مانند سیل، زلزله و…، میزان ضرر را به حداقل برسانند.
از آنجایی که افراد مستضعف جامعه بسیار آسیب‌پذیر هستند، ممکن است با یک اتفاق مانند بیماری یا ازدست‌دادن شغل، آسیب‌های جبران‌ناپذیری ببینند. بنابراین داشتن برخی بیمه‌ها مانند بیمه سلامت برای این افراد ضروری است.

“سرمایه‌گذاری و پس‌انداز”
پس‌انداز را در لغت، اندوختن و ذخیره‌کردن معنا کرده‌اند. کاری که از دیرباز مرسوم بوده و درنهایت منجر به سرمایه‌گذاری شده است. مردم با سرمایه‌گذاری، به سطح بالاتری از دارایی و رفاه می‌رسند.
سرمایه‌گذاری باعث سود سرمایه‌گذار و رشد سرمایه‌پذیر می‌شود.
سرمایه‌گذاری از طریق کانال‌های گوناگون و در قسمت‌های مختلف صورت می‌گیرد. از جمله این قسمت‌ها می‌توان به صندوق‌های سرمایه‌گذاری، بازار بورس، بازار ارز و طلا، مسکن، رمزارزها و سپرده‌های بلندمدت بانکی اشاره کرد.
“ارزیابی فرآیند فراگیری مالی در ایران”
“کارشناسان بر این باورند که در ایران به دلیل فضای متفاوت نسبت به دیگر کشورهای درحال توسعه، فراگیری مالی به شکل دیگری نمایان می‌شود.
درواقع در ایران فراگیری مالی از سطح ابتدایی خود فراتر رفته و دغدغه شهروندان ایرانی دسترسی به ابزارهای ابتدایی مالی نیست بلکه استفاده این ابزارها برای رشد اقتصادی، افزایش سطح تولید و خلق ثروت است.”

پیرامون همین موضوع؛ به گزارش روابط عمومی بانک کشاورزی “متقی نیا سرپرست و رئیس هیات مدیره” این بانک طی سخنانی ضمن تاکید برپیشکسوتی این بانک در امر “فراگیری مالی “اظهار نموده است:
“بانک کشاورزی در اجرای برنامه بین المللی فراگیری (شمول) مالی که یکی از بهترین راه‌حل‌ها؛ برای کاهش فقر و فاصله طبقاتی و ایجاد اشتغال مولد و پایدار است بسیار موفق بوده است.
وی درادامه افزود: در این راستا، عملکرد موفق بانک کشاورزی در اجرای طرح تامین مالی خرد و برنامه بانکداری پیوندی و حمایت از ایجاد کسب و کارهای پایدار در ۲ هزار روستای دورافتاده با پرداخت بالغ بر ۶ هزار میلیارد ریال تسهیلات خرد به بیش از ۹۰ هزار نفر در قالب ۵ هزار گروه خودیار روستایی بوده است.
وی اذعان کرد:یکی از بزرگترین دستاوردهای بانک کشاورزی با هدف توانمندسازی، فقرزدایی از روستاهای کشور و بهبود معیشت روستائیان به شمار می رود که در راستای توسعه فراگیری مالی به انجام رسیده و با توجه به تخصیص ۱۰ هزار میلیارد ریال خط اعتباری جدید برای این پروژه، اقدامات لازم برای توسعه این طرح در حال انجام است.

وی از اقدامات شایسته بانک کشاورزی در راستای توسعه فراگیری (شمول) مالی” گفت: تقویت خدمات بانکداری دیجیتالی را با هدف فراهم ساختن امکان دسترسی سریع و یکسان عموم مردم به ابزارها و خدمات مالی و ایجاد فرصت یکسان برای بهره مندی از خدمات بانکی، در دستور کار و اولویت برنامه های خود دارد.
وی افزود:تکمیل سبد خدمات بانکی برای افزایش پاسخگویی به نیازهای متنوع مشتریان، طراحی اپلیکیشن های خدمات بانکی به منظور ارائه خدمات غیرحضوری، شخصی سازی خدمات بانکی دیجیتالی متناسب با نیازهای مشتریان، توسعه و تکمیل خدمات بانکداری باز، تسریع و تسهیل ارائه خدمات اعتباری و تسهیلاتی، حمایت مالی از اقشار کم درآمد با پرداخت تسهیلات کم بهره اشتغالزایی در چارچوب مقررات بانکی، تخصیص اعتبارات استانی با اولویت دهی به استان های کمتر برخوردار، حمایت مالی از رشد تولید با هدف توسعه پایدار بخش کشاورزی و بهبود معیشت کشاورزان و روستائیان و همکاری با فین تک ها و شرکت های دانش بنیان، بخشی از اقدامات انجام شده و موارد دیگرنیز درآتی جزو برنامه هایی مدونی است که بانک کشاورزی در راستای توسعه شمول مالی بوده که‌ به انجام می رساند.

متقی نیا در ادامه با اشاره به این که طرح تشکیل گروه های خودیار و برنامه بانکداری پیوندی، یک پروژه جهانی است که صندوق بین المللی توسعه کشاورزی برای ریشه کن کردن فقر در جهان ایجاد کرده و در ۷۵ کشور در حال اجرا است، تصریح کرد: این طرح با حمایت مالی و اعتباری بانک کشاورزی و مشارکت فعال ۱۹۱ شعبه این بانک و با همکاری صندوق بین الملل توسعه کشاورزی سازمان ملل متحد (IFAD)،سازمان بهزیستی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و موسسات و بنیادهای خیریه به عنوان تامین کنندگان هزینه های تشکیل، آموزش و توانمندسازی گروه های خودیار و با مدیریت اجرایی موسسه تاک در(۲۳) استان کشور در حال اجرا است.

این گزارش حاکی ازاین است که بانک کشاورزی به عنوان یک بانک تخصصی و توسعه ای در حوزه کشاورزی، از سال ۱۳۸۱ یعنی بسیار پیشتر از آنکه بانک جهانی در سال ۲۰۱۴ برنامه توسعه شمول مالی financial inclusion را آغاز کند، پروژه تأمین مالی خرد با رویکرد بانکداری پیوندی را با حمایت و همکاری صندوق توسعه کشاورزی سازمان ملل متحد (ایفاد)، اجرا کرده و بالغ بر ۶ هزار میلیارد ریال تسهیلات خرد در قالب این پروژه به گروه های زنان و جوانان روستایی تحت آموزش های مدیریت مالی و به منظور ایجاد اشتغال پایدار و فقر زدایی پرداخت کرده است.

نتیجه:
شایان ذکر است هدف غایی ونهایی “فراگیری مالی” اینست که به‌دنبال حذف موانع برای استفاده از خدمات مالی در بین تمامی افراد حقیقی و حقوقی جامعه و هدف آن رسیدن همه مردم به خدمات برابر مالی است در این زمینه ارزیابی عملکرد بانک کشاورزی پیرو گزارشات منتشر شده حاکی آنست که این بانک باارایه خدمات مطلوب بانکی به مخاطبان خود با هدف توانمندسازی جامعه، فقرزدایی از روستاهای کشور و بهبود معیشت روستائیان گام‌های موثر وارزشمند ی برداشته است که در راستای توسعه “فراگیری مالی”بوده است.