گفتگو با مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح
شهرک پتروشیمی مکران، از ایده تا نقش‌آفرینی در منطقه و اقتصاد ملی
ساتا (سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح)، یکی از سهامداران، سرمایه‌گذاران و نقش‌آفرینان بزرگ صنعت پتروشیمی کشور است و شرکت‌های بزرگی چون پتروشیمی بوشهر، مخازن سبز عسلویه، مارون، مرجان و آریاساسول را در سبد خود دارد و امروزه در حال ساخت شهرک پتروشیمی مکران در منطقه آزاد چابهار در زمینی به مساحت ۱۲۶۰ هکتار است که از آن به عنوان سومین قطب پتروشیمی کشور (بعد از ماهشهر و عسلویه) یاد می‌شود. از همین رو بر آن شدیم تا ضمن مصاحبه‌ای با سردار سرتیپ پاسدار دکتر سید مجید ابن‌الرضا مدیرعامل ساتا، از برنامه‌ها و اهداف این سازمان در سواحل استراتژیک مکران با خبر شویم.
لطفا درباره علت سرمایه‌گذاری ساتا در ساخت شهرک پتروشیمی مکران توضیح بفرمائید:
سردار ابن‌الرضا: سرمایه‌گذاری در ساخت شهرک پتروشیمی مکران در چابهار، منبعث از چندین راهبرد، مطالعه، تصمیم و نتیجتا مصوبه هیات محترم دولت و نیز توافقی با وزیر محترم وقت نفت می‌باشد.
به طور کلی، طبق اسناد بالادست و در رأس آنها فرمایشات و تاکیدات مکرر فرماندهی معظم کل قوا مبنی بر توسعه و آبادانی سواحل استراتژیک مکران این وظیفه را بر دوش بخش‌های مختلف حاکمیت قرار داد. بعلاوه ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۴ که طبق آن سرمایه‌گذاری مستقیم دولت در ساخت واحدهای پتروشیمی منع گردید از طرفی؛ و عقیم ماندن پروژه خط لوله صلح (که طبق آن خط لوله هفتم سراسری قرار بود از طریق پاکستان، گاز را به هند برساند) از طرف دیگر، فرصت بدیعی برای سرمایه‌گذاری و ساخت مجتمع‌های پتروشیمی در سواحل مکران ایجاد نمود.
در سالهای پایانی دهه ۸۰ شرکت ملی صنایع پتروشیمی، به دلیل احساس نیاز ناشی از محدودیت‌های توسعه صنایع پتروشیمی در دو هاب ماهشهر و عسلویه، مطالعاتی برای انتخاب هاب سوم پتروشیمی صورت گرفت که در بین مناطق پارسیان، قشم و چابهار، منطقه آزاد چابهار حائز شرایط ایجاد و ساخت سومین قطب پتروشمی کشور ارزیابی و شناسایی شد.
در پی این تصمیم و با توجه به ابلاغ سیاست‌های اصل ۴۰ قانون اساسی توسط مقام معظم رهبری و عدم اجازه دولت برای سرمایه‌گذاری مستقیم در ساخت مجتمع‌های پتروشیمی، دربهار سال۹۰، هیأت وزیران در استان سیستان و بلوچستان ایجاد هاب سوم پتروشیمی ایران در چابهار و همچنین احداث خط انتقال اتان از عسلویه به این منطقه را مصوب نمودند که پاییزهمان سال، تفاهم‌نامه‌ای بین وزرای وقت دفاع و نفت امضا شد و مسئولیت اجرای این بند از مصوبه به عهده وزارت دفاع گذاشته شد. وزارت دفاع نیز با بهره‌گیری از ظرفیت شرکت سرمایه‌گذاری ساتا (شستان) نسبت به تاسیس شرکت توسعه پتروشیمی نگین مکران (در نقش توسعه دهنده‌ی اصلی (master developer) شهرک پتروشیمی مکران در منطقه آزاد چابهار اقدام نمود تا از این طریق علاوه بر جامه عمل پوشاندن به دستورات فرمانده معظم کل قوا، صنعت مادر پتروشیمی در کشور را توسعه دهد و نسبت به محرومیت‌زدایی و ارتقا شاخص‌های اشتغال و امنیت در منطقه کمتر توسعه‌یافته جنوب شرق کشور اقدام نماید تا هم بتواند به اقتصاد ملی کمک نماید و هم در راستای ماموریت ذاتی سازمان، سرمایه بازنشستگان را وارد صنعت مولد و مادر پتروشیمی نماید.
شهرک پتروشیمی مکران چه ویژگی‌های متمایزی نسبت به سایز پتروشیمی‌های کشور دارد؟
سردار ابن‌الرضا: قرارگیری این شهرک در کنار اقیانوس و دسترسی به آب‌های آزاد به دور از هیجانات تنگه هرمز، قرارگیری در منطقه آزاد و تخصیص تسهیلات مناطق آزاد از جمله برخورداری از معافیت‌های سه‌گانه مالیات، روادید و منع غیرایرانیان از مالکیت مستقیم، برخورداری از تخفیفات نرخ خوراک به واسطه توسعه صنعت در مناطق کمتر توسعه یافته از مهمترین ویژگی‌های این شهرک است. طراحی و مطالعات جامع زیست محیطی، پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی و نیز در دستور کار قرارگیری عمل به مسئولیت اجتماعی نیز این طرح ملی را از سایر طرح‌هایی که بعضا فاقد این الزامات و پیوست‌ها بوده‌اند، متمایز کرده است.
شهرک پتروشیمی مکران در اقتصاد دریامحور چه جایگاهی دارد؟
سردار ابن‌الرضا: نگاه به دریا، شاید بتواند مهمترین استراتژی اقتصاد کلان کشور باشد که این مهم نیز در منویات مقام معظم رهبری، مشخصا در ابلاغ بند ۲۱ سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه با تاکید بر توسعه اقتصاد دریایی جنوب کشور در محور چابهار- خرمشهر و با تاکید بر توسعه سواحل مکران ملحوظ شده است. بعلاوه رهبر انقلاب اسلامی، صرف نظر از مسائل اقتصادی، فرهنگ دریامحوری را نیاز جامعه می‌دانند و در یکی از دیدارهای معظم‌له، ایشان بر اهمیت نقش دریانوردی ایرانیان در گذشته که باعث انتقال فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی به مناطق دیگر دنیا گردید تاکید فرمودند و بیان داشتند وجود این سابقه و سواحل طولانی دریایی در شمال و به‌خصوص جنوب ایران، فرهنگ استفاده از فرصت‌های دریا در کشور مورد غفلت واقع شده و باید به فرهنگ عمومیِ مردم تبدیل شود.
بعلاوه رئیس‌جمهور محترم وقت، حضرت آیت‌الله شهید رئیسی نیز سال گذشته طی بخشنامه‌ای، خط‌مشی‌ها و چارچوب کلان برنامه هفتم توسعه را ابلاغ کرد که در موضوعات کلیدی آن، به رشد اقتصادی عدالت‌محور با رویکرد ارتقای بهره‌وری با تأکید بر اقتصاد دریا محور اشاره شده است. در این مستند اشاره شده که به ازای ایجاد هر شغل در سواحل، چهار شغل جانبی ایجاد می‌شود.
همانطور که می‌دانید دریا یکی از عوامل اصلی رشد در کشورهای توسعه‌یافته است و عموما ویژگی مهم کشورهای توسعه‌یافته در دنیا، اتصال به دریاست، چه کشورهای توسعه یافته صنعتی و چه کشورهای توسعه یافته ۷G همه از مسیر دریا به توسعه رسیدند. در علم اقتصاد، به دانش استفاده پایدار از ظرفیت منابع و گستره‌های آبی اعم از اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال و درنهایت افزایش تولید ناخالص داخلی توسعه دریا محور و اقتصاد دریا می‌گویند. مناطق ساحلی بستر مستعد فعالیت‌های عظیم اقتصادی و اجتماعی به شمار می‌رود، به گونه‌ای که حدود دو سوم جمعیت جهان در محدوده ۶۰ کیلومتری حاشیه دریاها زندگی می‌کنند و بیش از ۸۰ درصد شهرهای بزرگ جهان که امروزه به عنوان قطب‌های تجاری شناخته می‌شوند، در مناطق ساحلی قرار دارند. در ایران بیش از ۵ هزار و ۸۰۰ کیلومتر سواحل اصلی، جزیره‌ای و رودخانه‌ای داریم، اما سهم بسیار پایینی در GDP ایران از حوزه کسب‌وکارهای دریایی است؛ به همین دلیل برنامه‌ریزی اقتصادی دریا محور اهمیت ویژه‌ای در توسعه اقتصادی ایران دارد.
مجاورت کشور ایران در کنار دو حوزه دریایی مهم و دومین اقیانوس پهناور جهان با دارا بودن کیلومترها ساحل دریایی بدون شک زمینه‌ساز ایجاد یک قدرت دریایی نه تنها منطقه‌ای، بلکه جهانی است و با اعتقاد به این امر باید توانایی و قابلیت استحصال منافع خود از دریا و حفظ و حراست از آنها را دارا بود.
شالوده اعمال قدرت دریایی مستلزم برقراری ارتباط و توازن بین عوامل ایجاد و مولفه‌های آنها است، بنابراین پشتیبانی و توسعه ناوگان‌های تجاری، نظامی و صنایع فراساحلی بدون ایجاد زیرساخت‌ها، امکان‌پذیر نیست و از سوی دیگر وجود سواحل مکران در کنار دریای جنوب (دریای عمان) و دسترسی آسان آن به آب‌های آزاد از طریق اقیانوس هند، فرصتی مضاعف در توسعه و آبادانی سواحل کشور به شمار می‌رود.
چرا ساتا از بین صنایع مختلف، صنعت پتروشیمی را در این منطقه انتخاب نمود؟
سردار ابن‌الرضا: به هرحال اگر نگوییم پتروشیمی مزیت مطلق ایران است، حتما مزیت رقابتی مهم ایران صنایع پتروشیمی می‌باشد. از طرفی روند توسعه به علل عدیده با اتکا به نفت، کند و فرسایشی است و می‌بینیم که چون طی سالیان گذشته همواره همه برنامه‌های توسعه‌ای کشور متکی به منافع نفتی ترسیم شده بودند، مادامی که درآمد نفتی کشور رشد داشت، توسعه کشور با رشد مثبت رو به رو بوده و هرگاه درآمد نفتی دست خوش کاهش قیمت، تحریم و محدودیت‌های بین‌المللی قرار می‌گرفت نیز توسعه کشور متوقف و روند منفی به خود می‌گرفت. نگاه صنعت داخلی کشور نیز باید به همین نقطه معطوف شود که ساخت نیروگاه‌ها، صنایع مادر و مولد مانند پتروشیمی با حفظ رعایت نکات زیست محیطی و در نزدیکی دریا می‌تواند روند توسعه را ارتقا و با مشارکت اقشار مختلف از طریق صندوق‌ها و شرکت‌های سرمایه‌گذار سهامی عام و یا تامین مالی از طریق اوراق و بازار بورس سبب جهش تولید با مشارکت مردم شوند.
به نظر جنابعالی، ساخت و راه‌اندازی مجتمع‌های پتروشیمی مستقر در شهرک پتروشیمی مکران چه نقشی در محرومیت‌زدایی از منطقه دارد؟
سردار ابن‌الرضا: محرومیت استان سیستان و بلوچستان ریشه‌ای تاریخی دارد و اسناد نیز به حضور استعمارگران و استفاده از محرومیت این منطقه از بیش از ۱۰۰ سال پیش نیز اشاره دارد. به واقع، بخشی از ذی‌نفوذان همواره از محرومیت مردم نفع برده‌اند که این خود عامل اصلی محرومیت است؛ بعلاوه خشکسالی‌های دهه‌های اخیر، سوء مدیریت‌ها و… عامل محرومیت این منطقه مستعد است. ساتا از طریق شستان و توسعه پتروشیمی نگین مکران، نگاهی توسعه‌ای به منطقه دارد، به این معنی که آینده‌ای مطلوب را برای جامعه محلی متصور است که در آن، شرایط زندگی و استفاده از منابع، بدون آسیب رساندن به یکپارچگی، زیبایی و ثبات نظام‌های حیاتی، نیازهای انسان را برطرف می‌سازد. امروزه این مهم از طریق شناسایی نیازهای صنایع پتروشیمی به مشاغل مختلف انجام شده است و طی فراخوان‌هایی، حجم قابل توجهی از مردم منطقه تحت آموزش رایگان قرار می‌گیرند و در صورت حائز شرایط بودن، در همان مشاغل به کارگیری می‌شوند. بعلاوه، دستور کار مدیریتی تنظیم شده که حداقل، ۷۰ درصد نیروهای یک واحد پتروشیمی باید از جامعه بومی تامین شوند و یا اینکه حداقل ۳۰ درصد از اراضی کل مجموعه باید به فضای سبز اختصاص یابد.
در بازدید اخیر وزیر محترم دفاع، ایشان از فعالیت‌های عام‌المنفعه پتروشیمی مکران تقدیر نمود. می‌توانید برخی از این فعالیت‌ها را بیان کنید
سردار ابن‌الرضا: یکی از وظایف صنایع بزرگ به مشابه کل کشور، عمل به مسئولیت صنایع در قبال جامعه یا همان مسئولیت اجتماعی صنایع است. در خصوص پتروشیمی مکران، با توجه به شرایط منطقه، موضوع مسئولیت اجتماعی اهمیت ویژه‌ای دارد، مثلا در کنار شیرین‌سازی آب برای واحدهای صنعتی، ظرفیتی معادل حدود۷۰ هزار متر مکعب در روز آب شرب جهت استفاده مردم نیز برنامه‌ریزی شده که تا شهریورسال آینده با واگذاری میزان۱۰۰۰ متر مکعب در روز، پتروشیمی به کمک دولت برای رفع بحران آب در خواهد آمد و یا اینکه در نمونه‌ی دیگر، راه‌اندازی هنرستان پتروشیمی برای اولین بار جهت توانمندسازی قشر بومی است که با همکاری سازمان فنی‌حرفه‌ای راه‌اندازی گردیده است. این قبیل فعالیت‌ها بازخوردهای زیبایی در منطقه داشته است. در یکی از پیام‌هایی که در پی این فعالیت‌ها دریافت شده، عزیزی که متاسفانه در اثر تبلیغات ضدانقلاب جذب گروهک‌های معاند شده بود بیان داشته که اگر در زمان جوانی من کسی کار و شغل می‌داد، هرگز سلاح به دست نمی‌گرفتم و یا افرادی امروزه در شهرک پتروشیمی مکران شاغل هستند که در گذشته‌ای نه چندان دور، به مشاغل کاذب مانند قاچاق سوخت مشغول بودند.
درخصوص حجم سرمایه‌گذاری و میزان اشتغال شهرک اطلاعاتی دارید؟
سردار ابن‌الرضا: در حال حاضر بالغ بر ۴۲۰۰ نفر نیروی کار در پتروشیمی مشغول فعالیت می‌باشند که حدود۵۰ درصد ایشان از جامعه بومی می‌باشد. در گزارشی که در بازدید وزیر محترم دفاع ارائه گردید، سرمایه‌گذاری کل فاز نخست بالغ بر ۱۲ میلیارد یورو بیان شد که با اتمام این فاز، بیش از ۱۲۰۰۰ شغل مستقیم و ۳ تا ۴ برابر این میزان شغل غیرمستقیم در منطقه ایجاد خواهد شد.
برنامه‌های ساتا و وزارت دفاع برای تسریع تکمیل این مگاپروژه به چه نحو است؟
سردار ابن‌الرضا: انتخاب چابهار و بازدید از سواحل مکران در اولین سفر استانی وزیر محترم دفاع دولت چهاردهم حاوی پیام‌های متعددی بود. بعلاوه ایشان بر اهمیت محرومیت‌زدایی از این منطقه با تلاش‌های وزارت دفاع و شهرک پتروشیمی مکران تاکید داشتند و نوع فعالیت‌ها و پیشرفت پروژه را ستودند و با تقدیر از بانیان این طرح، بر حمایت تمام قد وزارت دفاع از شهرک پتروشیمی مکران تاکید نمودند. این مهم، دستور کار و تکلیفی رای ساتا و شستان و دلگرمی مضاعفی برای مدیران شرکت پتروشیمی مکران جهت تسریع در راه‌اندازی این طرح است و به امید خدا تا پایان سال و اوایل سال آتی شاهد پیش راه‌اندازی واحدهای یوتیلیتی و چند طرح از سرمایه‌گذاران خواهیم بود و پیش‌بینی می‌شود پس از آن شاهد راه‌اندازی سایر واحدها و انتفاع بیش از پیش مردم منطقه، اقتصاد ملی و در پی آن ارتقا شاخص‌های رفاه، اشتغال، امنیت و رونق منطقه باشیم، به فضل الهی.
به اشتراک بگذارید:
لینک خبر: