نفت زیر سایه خورشید محو می شود

سیدحسین میرافضلی

فرهنگ اقتصاد – قیمت نفت براساس میزان تقاضا تعیین می شود؛ هرچه تقاضا کاهش بیشتری داشته باشد، قیمت نفت نیز کاهش خواهد یافت. بیش از ۶۰درصد نفت مصرفی جهان صرف تولید بنزین و گازوئیل می شود و بنزین به عنوان سوخت خودروهای سبک  و هواپیماها مورد استفاده قرار می گرد و گازوئیل سوخت خودروهای سنگین است.  حدود ۱۸درصد نفت در پالایشگاه ها به مازوت تبدیل می شود که مازوت هم عمدتا در نیروگاه ها و کشتی ها به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل گرم شدن کره زمین و خطرات ناشی از آن که مردم جهان را تهدید می کند ،مردم به احزاب طرفدار محیط زیست و حامی انرژی های پاک و تجدیدپذیر در اروپا و سایر کشورها  تمایل روزافزونی یافته اند و این احزاب هر ساله قدرت بیشتری در ساختار سیاسی و حاکمیتی جهان کسب می کنند. کشورهای ذکر شده هر روزه هزینه بسیار سنگینی را جهت خرید نفت پرداخت می کنند بنابراین در تلاش هستند با ارتقا دانش و فن آوری انرژی ارزان و پایدار دیگری را جایگزین نفت کنند و جهت نیل به این هدف بزرگ سرمایه گذاری های کلانی انجام داده و می دهند.  کشورهای مترقی جهان روی انرژی های تجدید پذیر خصوصا انرژی خورشیدی سرمایه گذاری های کلانی انجام داده اند و در این مسیر موفقیت های چشم گیری حاصل شده است. قدرت ذخیره سازی باتری های خورشیدی با فن آوری جدید افزایش زیادی یافته و قدرت جذب صفحات خورشیدی نیز هر ساله رو به افزایش است. کشورهای چین، هند، ژاپن و کشورهای مترقی دیگر روی نیروگاه های خورشیدی سرمایه گذاری های بسیاری کلانی انجام داده و برنامه دارند تولید برق از نیروگاه های خورشیدی را به صدها گیگا وات افزایش دهند. تولید خودرو های برقی با افزایش سطح تکنولوژی و ارتقاع قدرت ذخیره سازی باتری خودروهای برقی افزایش چشمگیری خواهد یافت. با افزایش فناوری تولید برق از انرژی خورشیدی و کاهش قیمت تمام شده تولید برق با استفاده از این تکنولوژی و رقابت پذیر شدن برق حاصل از انرژی خورشیدی نسبت به نیروگاه های سوخت فسیلی و همچنین رشد سریع دانش و تکنولوژی تولید باتری های اتمی ایمن با قدرت بالا و توان تولید برق به صورت مستمر حتی به مدت ده سال، منجر به کاهش تقاضا و مصرف نفت در جهان خواهد شد لذا احتمال دارد طی ده سال آینده سهم نفت از تولید انرژی در جهان به کمتر از ۵۰ درصد کاهش یابد از جمله سایر استدلال ها برای اثبات ادعای کاهشی بودن مصرف و قیمت نفت در آینده عبارتند از:

– تلاش شرکت ها جهت تولید محصولات با مصرف انرژی کمتر

-افزایش سریع و گسترده آموزش های مجازی از جمله در سیستم آموزش و پرورش و دانشگاه ها و مراکز آموزشی

–  کاهش ازدواج و فرزند آوری و افزایش سن مردم جهان و کاهش تردد ناشی از آن طی دهه های آینده

–  افزایش تمایل به برج نشینی و توسعه شهرها در ارتفاع و کاهش توسعه طول و عرض شهرها

–  توسعه تولید محصولات کشاورزی از روش های گلخانه ای در فضاهای کوچک با مصرف آب کم و تولید انبوه

–  توسعه سریع کسب و کارهای مجازی و اینترنتی شدن بسیاری از خدمات شهری و اداری و و خرید و فروش ها در نتیجه کاهش نیاز به تردد

–  توسعه مترو و حمل و نقل عمومی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه

بنابر این سرمایه گذاری در  ساخت پالایشگاه های جدید نیز در کشورهای وارد کننده نفت تحت تاثیر این واقعیت های علمی قرار خواهد گرفت. البته میزان ذخایر نفت جهان نیز طی ده سال آینده کاهش خواهند یافت و از این منظر تا حدودی تعادل بین عرضه و تقاضا کنترل خواهد شد اما همچنان کاهش تقاضا بر کاهش تولید غلبه خواهد داشت. کشورهایی که توانسته اند ذخایر نفتی خود را در قیمت های بالای نفت به بیشترین حد ممکن بفروشند در واقع منطقی عمل نموده و منافع ملی خود را به نحو مناسبی تامین نموده اند و تولیدکنندگانی که نتوانسته یا نتوانند در شرایط  قیمت بالای نفت بیشترین فروش نفت را داشته باشند در آینده مجبور خواهند بود همین نفت را با قیمت بسیار ارزان تر به فروش برسانند. کشورهایی که دارای میادین مشترک نفت و گاز با ایران هستند بیشترین بهره را از کاهش تولید نفت ایران کسب کردند خصوصا کشور عراق که دارای میادین مشترک متعددی با ایران است توانسته با افزایش تولید از میادین مشترک سهم ایران را نیز برداشت کرده و ده ها میلیارد دلار منافع از سهم ایران برداشت کند. ما در چند دهه گذشته خسارت های سنگین و جبران ناپذیری را به واسطه از دست دادن فرصت ها متحمل شده ایم و در واقع سرمایه ها و فرصت های بزرگی را حیف نموده ایم که ارزش این حیف ها از هزار میلیارد دلار نیز فراتر می رود. مبارزه با دزی ها یا همان میل ها مهم است اما این را بدانیم که جمع میل ها در چند دهه گذشته به ۴۰ میلیارد دلار هم نمی رسد تلویزیون سخنرانی ها مقاله ها و همه معطوف میل ها و سخن گفتن از اختلاس هستند که البته باید با اختلاس گر ها و دزدهای بیت المال برخورد جدی و عملی شود باید به شدت مجازات شوند تا مایه عبرت دیگران باشند اما حواسمان ازیک موضوع بسیار مهم تر و حیاتی تر پرت نشود و آن حیف شدن صدها میلیارد دلار از منابع،  فرصت ها و ثروت های ملی کشور در حوزه های مختلف اقتصادی است.